والدین و فرزندان

میان فرزند و پدر، «حقوق متقابل» وجود دارد.

هر جا حقی وجود داشته باشد، در مقابل آن تکلیف و وظیفه ای است.

وظایف فرزندان در برابر والدین

رفتار مناسب با پدر و مادر، طبق آنچه دین می آموزد، آن است که فرزندان از والدین اطاعت کنند، به آنان احترام گذارند، با ادب با آنان صحبت کنند، جلوتر از آنان راه نروند، تند و پرخاشگرانه با آنان حرف نزنند، مایه ی رنجش خاطر و آزردگی آنان نشوند، نافرمانی و عصیان نکنند، فروتنی داشته باشند و صدای خود را در مقابل آنان بلند نکنند.

 

وَ قَضى رَبُّکَ أَلاَّ تَعْبُدُوا إِلاَّ إِیَّاهُ وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً إِمَّا یَبْلُغَنَّ عِنْدَکَ الْکِبَرَ أَحَدُهُما أَوْ کِلاهُما فَلا تَقُلْ لَهُما أُفٍّ وَ لا تَنْهَرْهُما وَ قُلْ لَهُما قَوْلاً کَرِیماً :

پروردگار تو مقرر کرد که جز او را مپرستید و به پدر و مادر (خود) احسان کنید، اگر یکی از آن دو یا هر دو در کنار تو به سالخوردگی رسیدند به آنها (حتی) «اف» مگو و به آنان پرخاش مکن و با آنها سخنی شایسته بگوی.

فِقْهُ الرِّضَا، علیه السلام: عَلَیْکَ بِطَاعَةِ الْأَبِ وَ بِرِّهِ وَ التَّوَاضُعِ وَ الْخُضُوعِ وَ الْإِعْظَامِ وَ الْإِکْرَامِ لَهُ وَ خَفْضِ الصَّوْتِ بِحَضْرَتِهِ     مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج‌15، ص: 201‌

بر تو باد که از پدر، فرمانبرداری کنی، به او نیکی کنی، نسبت به او فروتنی و کرنش و بزرگداشت و احترام داشته باشی، و در حضور او صدایت را پایین آوری

حفظ احترام والدین و مراعات ادب در صحبت با آنان لازم است و در موارد لزوم امر به معروف و نهى از منکر، اگر مأیوس از تأثیر باشید تکلیف ساقط است.

محدوده اطاعت والدین نظر فقها

در ترک واجب یا انجام حرام اطاعت جایز نیست اما در مستحب و مکروه

لازم است أولاد کارى که موجب أذیّت والدین باشد انجام ندهند، و بهتر است به صلاح‌اندیشى‌هاى آنها احترام بگذارند.

وَ اِنْ جاهَداک عَلی اَنْ تُشْرِک بی ما لَیسَ لَک بِهِ عِلْمٌ فَلا تُطِعْهُما وَ صاحِبْهُما فِی الدُّنْیا مَعْرُوفا.

اگر آنها (پدر و مادر) به تو اصرار دارند که چیزی را که شریک خدا نمی دانی، برای او شریک قرار دهی، هرگز از آنها اطاعت مکن؛ ولی در زندگی دنیا با آنها به نیکی رفتار کن.

وطیفه والدین در برابر فرزندان

بعد از ولادت چند چیز مستحب است: گفتن اذان در گوش راست و اقامه در گوش چپ او. - انتخاب نام خوب براى او. ولیمه ولادت. مستحب است روز هفتم، سر نوزاد را بتراشند و هم وزن موهاى تراشیده شده، طلا یا نقره صدقه بدهند.عقیقه کردن براى نوزاد از مستحبات مؤکّد است،

طفل از دو جهت باید حمایت شود:1- نگاهدارى و تربیت- ، منع  اطفال  از آن چه مضرّ به آنها یا به دیگران باشد 2- حفظ و ادارۀ اموال.ختنه پسر واجب است

نفقه والدین

 نفقۀ پدر و مادر- در وقتى که دستشان خالى است، بر فرزند است در صورتى که داراى تمکن باشد- مرد باشد یا زن و با نبود او یا اینکه فقیر باشد، پس بر فرزند فرزند است، مقصودم پسر پسر یا پسر دختر و دختر پسر یا دختر دختر است و هکذا الأقرب فالأقرب.

نفقه فرزند : اگر پدر و جدى داشته باشد که توانگرند پس نفقه بر پدر است و اگر پدر و مادر داشته باشد نفقه او بر پدر است و اگر جدّ پدرى یا مادر داشته باشد نفقه بر جد است و اگر با جد مادرى و مادر باشد بر مادر است و اگر با جد و جدّۀ مادرى باشد به طور مساوى شریک مى‌باشند و اگر با جدۀ پدرى و جد جدۀ مادرى باشد هر سه شریک هستند اینها در اصول است، مقصودم پدرها و مادرها مى‌باشند.